iconicon Uproszczony widok
 

Teoretyczne podstawy wysokiej wrażliwości ‒ systematyczny przegląd literatury

cris.lastimport.scopus2024-09-19T01:30:54Z
dc.abstract.plCelem artykułu jest usystematyzowanie wiedzy dotyczącej teoretycznych podstaw zagadnienia, które w wielu opracowaniach określane bywa mianem wysoka wrażliwość. Podstawą dla podjętych analiz jest koncepcja wrażliwości przetwarzania sensorycznego, mająca istotne znaczenie dla teoretycznego rozwoju zagadnienia wrażliwości środowiskowej. Koncepcja, ze względu na wartość aplikacyjną, wykorzystywana jest w stosowanych badaniach różnic indywidualnych wrażliwości na bodźce ze środowiska. Na jej bazie powstają narzędzia psychometryczne pozwalające na pomiar wrażliwości, rozumianej jako cecha fenotypowa u dorosłych i dzieci.
dc.affiliationNauk o Człowieku
dc.contributor.authorMonika Baryła-Matejczuk
dc.contributor.authorRosario Ferrer-Cascales
dc.contributor.authorNatalia Albaladejo-Blázquez
dc.contributor.authorNicolás Ruiz-Robledillo
dc.contributor.authorManuel Fernández-Alcántara
dc.contributor.authorMaria Rubio-Aparicio
dc.contributor.authorManuel Lillo-Crespo
dc.contributor.authorBorja Costa-López
dc.date.accessioned2024-02-22T08:17:42Z
dc.date.available2024-02-22T08:17:42Z
dc.date.issued2022
dc.description.abstract<jats:p>Cel Celem artykułu jest usystematyzowanie wiedzy dotyczącej teoretycznych podstaw zagadnienia, które w wielu opracowaniach określane bywa mianem wysoka wrażliwość. Podstawą dla podjętych analiz jest koncepcja wrażliwości przetwarzania sensorycznego, mająca istotne znaczenie dla teoretycznego rozwoju zagadnienia wrażliwości środowiskowej. Koncepcja, ze względu na wartość aplikacyjną, wykorzystywana jest w stosowanych badaniach różnic indywidualnych wrażliwości na bodźce ze środowiska. Na jej bazie powstają narzędzia psychometryczne pozwalające na pomiar wrażliwości, rozumianej jako cecha fenotypowa u dorosłych i dzieci. Metoda W artykule przedstawiono badania jakościowe, które zostały przeprowadzone z wykorzystaniem systematycznego przeglądu literatury (PRISMA) w ramach prac projektu „High sensitivity ‒ innovative module in human sciences” (HSP) nr 2020-1-PL01-KA203-082261. Badanie prowadzono z wykorzystaniem baz: PubMed, ScienceDirect i Scopus. Wyniki W ramach przeglądu zidentyfikowano 821 artykułów zawierających słowa klucze „wrażliwość przetwarzania sensorycznego” LUB „osoba wysoko wrażliwa” ORAZ „teoria” LUB „podstawa teoretyczna”. Po usunięciu artykułów powtarzających się (n = 33) przeanalizowano tytuły i streszczenia. W następnym kroku, zgodnie z przyjętymi kryteriami wykluczenia, usunięto 705 artykułów, a po analizie pełnego tekstu wykluczono kolejne 74 artykuły. Ostatecznie w przeglądzie uwzględniono 12 artykułów. Konkluzje Uzyskane wyniki wskazują, że na gruncie prowadzonych w tym obszarze badań wymienia się trzy główne koncepcje: wrażliwości dyferencyjnej (tłumaczonej także jako podatność dyferencyjna ‒ ang. Differential Susceptibility), wrażliwości przetwarzania sensorycznego (ang. Sensory Processing Sensitivity) i biologicznej wrażliwość na środowisko (ang. Biological Sensitivity to Context). Badania dowodzą niezależność cechy wrażliwość przetwarzania sensorycznego od innych, takich jak neurotyzm czy intowersja. Koncepcja wrażliwości środowiskowej wykazuje wartość aplikacyjną, a w jej ramach opracowywane są narzędzia psychometryczne. </jats:p>
dc.identifier.doi10.31648/przegldpsychologiczny.8249
dc.identifier.issn0048-5675
dc.identifier.urihttps://repo.akademiawsei.eu/handle/item/100
dc.languagepl
dc.pbn.affiliationpsychology
dc.relation.ispartofPrzegląd Psychologiczny
dc.rightsCC-BY-NC-ND
dc.subject.plwysoka wrażliwość
dc.subject.plosoba wysoko wrażliwa
dc.subject.plwrażliwość przetwarzania sensorycznego
dc.subject.plwrażliwość środowiskowa
dc.subject.plsystematyczny przegląd literatury
dc.subject.plpodstawa teoretyczna
dc.titleTeoretyczne podstawy wysokiej wrażliwości ‒ systematyczny przegląd literatury
dc.typeReviewArticle
dspace.entity.typePublication
oaire.citation.issue3
oaire.citation.volume65